Што такое гэта ваша разруха? Старая з кульбай? Ведзьма, якая выбіла ўсё шкло, патушыла ўсе лямпы? Ды яе зусім і не існуе. … разруха … у галовах.
(з рамана М. Булгакава «Сабачае сэрца»).
Цяжка не пагадзіцца з гэтымі словамі прафесара Праабражэнскага. Мініяцюры, з якімі пазнаёміцца чытач, не выдуманыя – замалёўкі з жыцця. Толькі на першы погляд яны пра рэчы, на самой справе – пра людзей і іх учынкі. У той час, як адны будуюць і упрыгожваюць, другія – разбураюць, не думаючы аб тым, што разбураюць перш за ўсё сябе.
Лаўка
На вуліцы Дружбы, што ў Ашмянах, на аўтобусным прыпынку з некаторага часу з’явілася лаўка – невялікая, зграбная, з драўляным сядзеннем і спінкай, каванымі бакавінкамі. Яна радасна пазірала на свет і ўсім сваім выглядам запрашала палюбавацца ёю і прысесці. Людзей на ёй памесціцца няшмат – тры, чатыры чалавекі. Але доўгі час на гэтым аўтобусным прыпынку наогул нічога не было, дый і пасажыраў тут ніколі не бывае многа. Але нядоўга лаўка радавала сваёй навізной і зграбнасцю – камусьці яны, відаць, не спадабаліся — літаральна праз два тыдні сядзенне лаўкі ўжо было сапсавана — яно чамусьці перастала быць гарызантальным, адзін бок уздзіраўся ўверх, была пашкоджана адна з дошчак. Праўда, хтосьці паспрабаваў выправіць шкоду – замяніў пашкоджаную дошку — у адрозненне ад астатніх яна не пафарбавана і кідаецца ў вочы. Лаўка перастала быць зграбнай, страціла сваю ўтульнасць і гармонію, стала нейкай разгубленай і вінаватай. Вакол з’явілася смецце – банкі з-пад піва ды пакеты з-пад чыпсаў. Больш лаўку не псавалі – відаць, яе новы “імідж” цалкам задаволіў шкоднікаў і стаў адпавядаць іх унутранаму стану.
Вось і ўзнікае пытанне: ці дасягне калі-небудзь наша грамадства таго вышэйшага ўзроўню выхаванасці і душэўнай гармоніі, калі шанаваць чужую працу – любую — стане звыкласцю і унутранай патрэбай?
Ліфт
З нейкага часу ў нашай дзевяціэтажцы з’явіліся нашчадкі вярблюджага племені. Справа ў тым, што дзверы ліфта знутры час ад часу аказваліся літаральна запляванымі. Ездзіць у такім ліфце зусім расхацелася, але падымацца на шосты ці восьмы паверх пасля работы ды з пакетамі прадуктаў таксама не вельмі ёмка. Аднойчы тыя “вярблюды” трапіліся мне прама ў рукі – яны якраз выходзілі з ліфта. Дый ніякія не вярблюды – на выгляд звычайныя людзі, падлеткі гадоў дванаццаці, апранутыя ў дабротную вопратку, твары крыху нахабныя, але гэта ад страху, што злавілі на месцы злачынства. Хлопцы былі не з нашага дома, відаць, такога тэхнічнага сродка, як ліфт, яны не бачылі і прыходзілі да сябра, каб пакатацца ды пабавіць час. Проста ехаць з паверха на паверх было сумна, і ў абмежаванай прасторы кабіны ліфта ўзнікла геніяльная ідэя пляваць на дзверы… Зразумела, была гутарка з бацькамі аднаго з хлопцаў, які жыве ў нашым пад’ездзе, астатніх яшчэ некалькі разоў бачыла ля дома.
Я не супраць сяброўства і сяброў – толькі ці сапраўдныя сябры тыя, хто, прыйшоўшы ў госці, шкодзяць маёмасць гаспадара? Шкада, што ў такіх прыгожых і маладых галовах не ўзнікла ні цені сумневу, што яны зрабілі дрэнна, што абразілі не толькі людзей, якія жывуць у пад’ездзе, але і свайго сябра, і яго бацькоў, і, нарэшце, самі сябе. Можа, сапараўды, яна існуе – тая рэінкарнацыя? І народжаныя ў целе чалавека душы жывёл яшчэ не трансфармаваліся да канца?