У жыцці кожнага народа ёсць лёсавызначальныя даты, якія становяцца пунктам адліку новага этапу гісторыі. Для Беларусі такімі вехамі сталі дзень вызвалення сталіцы нашай Радзімы, а таксама дзень Перамогі, 70-годдзе якой мы ўрачыста адзначаем сёлета.
За гады Вялікай Айчыннай вайны Беларусь панесла вялікія страты, пахаваўшы кожнага трэцяга свайго жыхара, але зламаць маральны дух беларускага народа, яго волю да супраціўлення прыгнятальнікам так і не ўдалося… Памяць пра гераічны подзвіг святая, яна вучыць нас не дапускаць трагічных памылак, а рабіць сур’ёзныя высновы з мінулага…
Вечар памяці “І няхай пакаленні помняць”, прысвечаны вызваленню Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў і 70-годдзю Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне, сабраў у зале Гальшанскага сельскага Дома культуры неабыякавых людзей, каб разам са сведкамі вайны ўспомніць той гераічны час і аддаць даніну памяці нашым ветэранам.
— Усё далей адыходзяць тыя гады, і час сцірае з памяці людзей жахлівыя падзеі вайны. Цяжка знайсці ў нашай краіне дом, у які б не прыйшло гора, — з болем зазначыла Любоў Шчарбакова. — Нехта страціў сына, нехта — бацьку ці маці, сястру ці брата, дзеда, сябра…
Сёння ў Гальшанах жывуць тры ветэраны Айчыннай вайны, якія добра памятаюць тыя жудасныя падзеі саракавых гадоў. На жаль, ніхто з іх не змог прыйсці на вечар памяці — здароўе не дазволіла, але ветэраны спадзяюцца, што гэта не апошняе свята ў іх жыцці.
Эдуард Антонавіч Сарока ўзнагароджаны медалём “За Перамогу”, ордэнам Айчыннай вайны I ступені, “Медалём Жукава”, “За Перамогу над Германіяй” і іншымі. Георгій Георгіевіч Касцюкевіч у 17 гадоў пайшоў у партызаны, ён узнагароджаны медалём “За Перамогу” і ордэнам Айчыннай вайны I ступені. Іван Вікенцьевіч Гардзей падчас вайны быў вадзіцелем, нават дайшоў да Берліна, узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені і медалямі.
Расказаць пра жахлівыя падзеі вайны на імпрэзу прыйшлі вязніцы нямецкіх канцлагераў Марыя Канстанціўна Касцючэнка і Марыя Ягораўна Селядцова.
Кожная з гэтых жанчын на свае вочы бачыла, як на родную зямлю прыйшла нямецкая навала, а ўспаміны аб цяжкіх месяцах вайны назаўсёды пакінулі адбітак у памяці.
— Амаль чатыры пакаленні людзей змянілася за пасляваенныя гады. Чым больш часу праходзіць з тых страшных падзей, тым менш застаецца нас — сведкаў вайны, — зазначае вязніца нямецкага канцлагера Марыя Селядцова. — Канешне, усё помніць немагчыма — час знішчыў многія эпізоды…
У Германію дзяўчынка трапіла, калі ёй споўнілася амаль чатыры гады. Бацькі са старэйшай сястрой хадзілі на працу, а яна заставалася за калючым дротам. Панаваў голад, таму думкі скіроўваліся толькі ў гэтым напрамку. Цяжка ў лагеры пераносіліся хваробы, усе, нават немцы, баяліся тыфу.
Марыя Ягораўна са слязамі на вачах успамінае, як яе маленькая сястрычка захварэла на тыф і хутка памерла. Маці некалькі дзён трымала маленькае худое цельца каля сябе, каб ніхто з суседзяў, а тым больш з немцаў, не даведаўся аб гэтым. Ноччу тайком выкапалі яму і пахавалі малую. Магілку прыйшлося затаптаць, каб ніхто не даведаўся. У краіне шмат такіх пахаванняў там, дзе прайшлі немцы, упэўнена жанчына.
— Трэба добразычліва ставіцца да людзей, берагчы адзін аднаго, бо няма нічога даражэй, чым моцнае плячо побач, — звярнулася жанчына да маладога пакалення.
Алена Міхайлаўна Букштыновіч, ветэран працы, якая таксама прысутнічала на вечарыне, памятае расказ маці аб здзеках нямецкіх салдат і ваенных дзеяннях у Гальшанах, якім падзялілася з гасцямі імпрэзы. Пра свайго бацьку расказала і ветэран працы Валянціна Сцяпанаўна Лабуніна. Гасцям вечара яна прадэманстравала альбом з сямейнымі фотаздымкамі і карткамі бацькі. Яна ўпэўнена, што нашчадкі, дзякуючы гэтаму альбому, будуць ведаць аб яго жыцці.
У гэты вечар гучала шмат песень аб вайне, аб Вялікай Перамозе. Спявалі выканаўцы Гальшанскага сельскага Дома культуры Любоў Шчарбакова і Марына Пазнанская, акампаніятар Міхалоўшчынскага клуба-бібліятэкі Аляксандр Кот і вучаніцы Гальшанскай сярэдняй школы Анастасія Шчарбакова і Марыяна Кісліцкая.
Вучаніца 8 “А” класа Гальшанскай сярэдняй школы Дзіяна Гагінайтэ разам з Янінай Іванаўнай Корзун прадставілі даследчую работу “Сляды Вялікай Айчыннай вайны на гальшанскай зямлі”, у якой расказалі аб трагічных падзеях на тэрыторыі Гальшан, мясцовых героях і іх подзвігах.
Усё далей у глыб гісторыі сыходзяць падзеі Вялікай Айчыннай вайны, але ніколі з памяці людзей не знікнуць мужнасць і гераізм нашых ветэранаў, самаадданая праца тых, хто застаўся ў тыле, хто перанёс пакуты фашысцкіх канцлагераў…
Кацярына РУДЗІК.