У ліпені выйшла з друку чарговая кніга нашага земляка Васіля Юршы з серыі “Ашмянскі край”. Другі том носіць назву “Ксяндзы і касцёлы”.
На напісанне гэтай грунтоўнай працы аўтара падштырхнула жаданне разабрацца, прывесці ў сістэму ўласныя ўяўленні, якія выспелі самі сабой – па меры пагружэння ў мінулае. Гэта кніга – свайго роду падзяка ксяндзам, якія трыста і чатырыста год таму метадычна і скрупулёзна заносілі ў метрыкі персанальныя дадзеныя аб людзях, што жылі на тэрыторыі Ашмянскага павета. Сёння гэтыя звесткі даюць магчымасць даставерна ўзнавіць свой радавод, вярнуць памяць аб даўно забытых імёнах.
Поспех генеалагічных пошукаў абумоўлены не толькі разуменнем каго шукаць, але і канкрэтным уяўленнем дзе шукаць, лічыць Васіль Адамавіч. Даследчык у сваіх пошуках пастаянна звяртаецца да касцёльных метрык. Разважае аб тым, што касцёлы ў многім падобныя да людзей: яны зараджаліся, квітнелі, потым старэлі і прыходзілі ў заняпад. Парой беспадстаўна гінулі, трапляючы ў вірлівае кола гісторыі. Адны людзі іх узводзілі, другія – разбуралі. На месцы згінуўшых храмаў паўставалі новыя, больш велічныя і прыгожыя. Змяняліся межы парафій, змяняліся назвы фальваркаў і засценкаў, змяняліся прозвішчы іх уладальнікаў. Населеныя пункты знікалі з картаў, а з часам і з людской памяці.
Сёння ў нас ёсць магчымасць з дапамогай аўтара гэтага тома адкрыць для сябе невядомыя старонкі з гісторыі каталіцкіх храмаў сучаснага Ашмянскага і часткова Смаргонскага, Валожынскага, Астравецкага і Іўеўскага раёнаў, якія ў свой час уваходзілі ў склад Ашмянскага дэканата. У кнізе падаюцца некаторыя звесткі аб служыцелях касцёлаў і парафіянах, а таксама статыстыка, якая дазваляе зрабіць высновы аб магутнасці парафій.
Зараз Васіль Юрша прыступіў да работы над трэцім томам серыі “Ашмянскі край”. Ён сістэматызуе інфармацыю пра радаводы шляхты. На чарзе – кнігі пра вёскі, ваколіцы, фальваркі і засценкі Ашмянскага павета. Даследчык плануе таксама сабраць радаводы мяшчан і сялян.
Што тычыцца другога тома серыі – пра ксяндзоў і касцёлы, — то пазнаёміцца з працай можна ў раённай бібліятэцы і краязнаўчым музеі, а таксама ў рэдакцыі раённай газеты. Набыць выданне магчыма ў краме “Акадэмічная кніга” ў Мінску, а таксама звярнуўшыся непасрэдна да аўтара.
Аліна САНЮК.